کویر خارا (کویر ورزنه)

کویر خارا (کویر ورزنه)

محسن ادیب

نام انگلیسی:  Khara Desert      نام فارسی: کویر خارا ( کویر ورزنه )

 کویر خارا (کویر ورزنه) در موقعیت جغرافیایی N3223 تا N3200 و E5240 تا E5247 در استان اصفهان واقع است. کویر خارا (واژه صحیح بیابان خارا است) در 100 کلیومتری شرق اصفهان و 150 کیلومتری غرب یزد در استان اصفهان قرار دارد. این کویر از شرق به تالاب گاوخونی، از شمال به شهرستان ورزنه و زاینده رود، از جنوب به حسن آباد و از غرب به محور ارتباطی حسن آباد به ورزنه محدود میگردد. این منطقه پوشیده از ریگزار (تپه های ماسه ای یا رمل) است که گستره ای شمالی جنوبی دارد. طول آن از حاشیه زاینده رود و نقطه آغاز ریگزار تا انتهای آن واقع در جنوب غربی تالاب گاوخونی در حدود 45 کیلومتر و عرض آن در نواحی شمالی در حدود 35 کیلومتر است که این عرض در جهت جنوبی کاهش می یابد. در نواحی جنوبی این عرض به 500 متر میرسد. در قسمت شمالی بیابان شکلی شبیه به بیضی دارد که محیط این بیضی توسط تپه های ماسه ای بلند احاطه شده و در داخل بیضی ارتفاع تپه ها بشدت کاهش می یابد. بلندترین ارتفاع تپه های ماسه ای در حدود 100 متر است که در قسمت شمال شرقی این بیضی قرار دارد. ارتفاع متوسط ریگزار از سطح آبهای آزاد در حدود 1450 متر است. کویر در قسمت جنوبی به 2 دیواره ماسه ای جنوبی شمالی تبدیل میشود و مابین این 2 دیواره  خاک های آهکی قلیایی قرار دارند. این دو دیواره در نزدیکی جنوب غربی تالاب گاوخونی به هم میپیوندند و تشکیل دیواره واحدی با جهتی شمالی جنوبی را میدهند. این تک دیواره ماشه ای در حدود 9 کیلومتر تا نزدیکی جنوب تالاب گاوخونی ادامه پیدا میکند پایان می یابد.

در این منطقه با توجه به وزش بادهای متفاوت، اشکال مختلف تپه های ماسه ای از جمله تپه های ماسه ای طولی، تپه های ماسه ای هلالی و هرم های ماسه ای قابل مشاهده هستند که در نوع خود در کشور کم نظیر است. وسعت ریگزار در حدود 17000 هکتار است.

نکات ایمنی سفر به کویر

کویر در عین زیبایی محیطی است خشن.سفر به کویر مستلزم نکاتی است که عدم رعایت آنها چه بسا موجب خسارات جانی ومالی می شود.

کویرها و بیابان های ایران: کویر در عین زیبایی محیطی است خشن.سفر به کویر مستلزم نکاتی است که عدم رعایت آنها چه بسا موجب خسارات جانی ومالی می شود.در این مقاله در پی آنیم که بگوییم چگونه به کویر سفر کنیم تا از زیباییهای آن لذت ببریم و سفری سالم و بیادماندنی داشته باشیم

مشخصات یک راهنمای خوب

۱) راهنما باید به موقعیت جغرافیایی منطقه – مسیر جاده ها – محل چشمه های آب – عوارض طبیعی مانند تپه ها ، کوهها ، دریاچه نمک ، بندریگ و فاصله بین آنها آگاه باشد.

۲) تسلط بر زمین شناسی و توپوگرافی منطقه – پستی و بلندی هایی که بر اثر سیل ایجاد می شود (در کویر سیل هم می آید!) برای راهنما اهمیت دارد. در نقاط پست ممکن ایت خاک به حدی گل شود که عبور ماشین غیرممکن شود و یا ماشین در گل بماند.

۳) تسلط به شیمی خاک و شیمی دریاچه ویژگی دیگر راهنماست.این تسلط باعث آسودگی خاطر در مواقع حرکت روی سطح دریاچه میشود(در عمق ۵۰-۵ سانتیمتری زیر سطح دریاچه آب موجود است) و در سطح دریاچه لایه ای از سولفات کلسیم ایجاد شده که می توان با اتکا به آن بر روی آن ماشین سواری کرد.همچنین نوع عناصر موجود در خاک در عبور از کویر مؤثر است. مثلا سولفات سدیم که در خاک برخی مناطق کویر زیاد یافت می شود باعف پوکی خاک و گیرافتادن ماشین می شودو یا خاک رس و یا کائولن در مواقع بارانی سبب می شود که ماشین بکسواد کند و درجا بزند.

۴) یک راهنما باید با ستارگان و موقعیت آنها در فصول مختلف سال آشنا باشد تا تشخیص جهت و مسیر حرکت در شب ممکن شود.

کویرنوردی ورزنه و تالاب گاوخونی

آشنایی :

کویر ورزنه در دسترس ترین کویر به شهر اصفهان است که فاصله ماسه زار تا اصفهان ۱۱۰ کیلومتر است در یک سفر یک روزه می توان از این منطقه دیدار کرد. وسعت تلماسه ها بالغ بر ۱۷ هزار هکتار است و انواع اشکال حاصل فرسایش باد را می توان دید مانند تپه های ماسه ای طولی، تپه های هلالی، هرم های ماسه ای و امواج روی ماسه ها که اصطلاحاً به آنها ریپل مارک گفته می شود و چشم انداز ماسه ها از بالای تلماسه ها بسیار زیبا و بکر به نظر می آید و نوع پوشش گیاهی آن و سکوت زیبای حکمفرما بر آن برای تمام گردشگران روزی زیبا خلق می کند و ارتفاع تلماسه های ورزنه نسبت به برخی نقاط بلندتر و در برخی نقاط به ۱۰۰ متر نیز می رسد، طول تلماسه ها حدود ۴۵ کیلومتر و عرض آنها از ۱۰ کیلومتر در نزدیک ورزنه تا یک کیلومتر در خارای جرقویه متفاوت است.